Een persiflage op de postorderbruid

Buitenlandse kunstenaars worden snel in een hokje gestopt, vinden
Russinnen Birger en Sokolova. De tentoonstellingenreeks ‘Gastarbeider
Dating’ geeft ze de ruimte.

Marjolijn van Heemstra

Schuchter stapt Johan de lege expositieruimte op de begane grond van
het Amsterdamse Post CS-gebouw binnen.

‘Beautiful Russian ladies cannot wait to meet you’, stond er in zijn
buurtkrant. Daar wil hij de zaterdag-avond wel voor vrijhouden.

Voor het raam staat een lange witte tafel met rode rozen, champagne
en kandelaars. Erboven hangen levens-grote posters met dromerige
vrou-wengezichten: Irina (35), 173cm, 65 kilo.

Dat Irina Birger curator is en de mierzoete setting het decor voor
een kunstperformance die commentaar wil leveren op de stigmatisering
van Russische vrouwen wist Johan niet. Hij schuift heen en weer op
zijn stoel en kijkt naar de jonge Russische vrouwen die uitgelaten
door de expositieruimte lopen.

De vooroordelen kent hij wel. Russische vrouwen zijn makkelijk te
krijgen via internet, maar laten je in de steek als ze een
verblijfsvergun-ning hebben. Zelf denkt hij daar anders over. Hij
haalt zijn schouders op en blijft zitten- Иk zie wel wat er gebeurt,
je weet maar nooit hoe de avond loopt.”

Irina Birger en mede-curator Katja Sokolova steken de kaarsen aan en
leggen bordjes op tafel die de vrouwen tijdens de date omhoog kunnen
houden om duidelijk te maken wat ze van het gesprek vinden. ‘Yawn’

(gaap) en ‘Go’ voor als het saai wordt. ‘Wow’ als het gesprek ze
bevalt.

Birger vat het concept van de avond samen: Зet moet een live
chatsessie worden waarbij de vrouwen de controle hebben. Als ze
willen mogen ze een andere identiteit aannemen zoals zo vaak op het
internet gebeurt. Maar ze mogen ook gewoon als zichzelf een goed
gesprek voeren. Niks staat vast.”

De avond is onderdeel van de tentoonstelling ‘Gastarbeider Dating’,
die de komende zeven weken te zien

is bij culturele organisatie Mediama-tic.

Elke week krijgt een in Nederland woonachtige buitenlandse kunstenaar
vijf dagen lang de expositieruimte tot zijn beschikking om iets te
maken rondom het thema culturele identiteit.

Вuitenlandse kunstenaars zijn net als gastarbeiders op zoek naar
werk en een bestaan in een vreemd land”, verklaart Sokolova de naam
van de tentoonstelling. Зet klinkt spannend, maar veel van ons
hebben het moeilijk hier. Als je niet uit Europa komt, is het steeds
lastiger de juiste papieren te krijgen, je hebt een taalprobleem en
wordt geconfron-

teerd met de vooroordelen over je land. Je wilt als kunstenaar een
relatie met je omgeving aangaan, maar het is moeilijk uit het hokje
te stappen waar je wordt ingestopt. Ik ben hier geen kunstenaar maar
Rus.”

Het beeld van Russische vrouwen alspostorderbruiden zit haar dwars:
Иn het westen is onze identiteit gere-duceerd tot slaafse vriendin
of crimineel op zoek naar papieren. Daar wilden we in onze
expositieweek iets mee doen. We hebben tien leuke vrouwen verzameld
voor een persiflage op dat soort praktijken.” Behalve de speeddate
zetten Sokolova en Birger een tijdelijk huwelijksbemid-delingsbureau
op en organiseren ze de workshop ‘How to be a real gentleman’, voor
ongemanierde Nederlandse mannen.

Irina Birger: Вelangrijk is dat we de interactie met het publiek
opzoe-ken. We hebben kunstenaars uitge-zocht op hun artistieke
kwaliteiten”, maar het sociale aspect is de komende weken minstens zo
belangrijk. Het gaat om de ontmoeting.”

De Bulgaarse kunstenaar Zhana Iva-nova maakt tijdens haar expositie
een favoriete jeugdfilm na en geeft bezoekers daarin een rol. De
Israelische Gil en Moti gaan met het publiek in discussie over kunst
en politiek terwijl ze shaksukavoor hen koken, het simpele gerecht
dat ze als soldaat in het leger leerden maken.

Volgens Birger zijn kunstenaars goede bruggenbouwers: Щe staan open
voor hun omgeving en kunnen de gevoelens van vervreemding en isolatie
die migratie met zich mee-brengt inzichtelijk maken voor au-tochtone
Nederlanders.”

Behalve ontmoetingen creeeren willen Birger en Sokolova met
‘Gastarbeider Dating’ ook een platform bieden aan de buitenlandse
kunstenaars die zich vaak maar moeilijk staande kunnen houden in
Nederland.

De meesten van hen hebben hier de kunstacademie gedaan en tijdens hun
studie een netwerk en vriend-Schappen opgebouwd waarvoor ze willen
blijven. Als ze na hun afstude-

ren een legale verblijfstatus willen, betekent dat eindeloos veel
papier-werk en voldoen aan strenge eisen.

Zo moeten buitenlandse kunstenaars al in het eerste jaar na het
af-studeren een inkomen hebben dat
gehjk staat aan het mimmumloon. Dat mag uitsluitend verdiend
wor-denmetkunstprojecten, eenbijbaan is niet toegestaan. Voor de
meeste kunstenaars een praktisch onhaal-bare eis, zegt Birger. Вijna
niemand verdient meteen na school genoeg met alleen maar kunst. De
meeste mensen vragen een beurs aan, maar dat kan niet als je een
tijdelijke ver-blijfsvergunnmg hebt En om die te krijgen moet je
kunnen aantonen datje op de een of andere manier belangrijk bent voor
de Nederlandse cultuur. Maar hoe bewysje dat? Ik zit nu in dat proces
en het is lastig.” Sokolova: Хoor de kunstscene is het zonde dat dit
land wordt dichtge-gooid. Culturele diversiteit is juist goed voor de
dynamiek.”

Ook Anna, een van de ‘beautiful Russian ladies’ die straks gaan daten,

kwam naar Nederland voor een kunstopleiding. Иn de Russische
ge-meenschap dachten mensen dat ik een man zocht voor papieren”, zegt
ze lachend. Мaar ik ben in de tien jaar dat ik hier woon nooit
getrouwd.’

Ze herkent zich in de problemen die Birger beschrijft: Иk wilde wel
terug naar Rusland maar had hier de ingangen en connecties om aan het
werk te kunnen. Ik kreeg alleen geen vergunning, dat was een
frustreren-de tijd.” Van de speeddate heeft Anna geen grote
verwachtingen. Ze is niet per se op zoek naar een date. Maar het zou
zomaar kunnen dat er ‘iets leuks’ tussen zit. Als de tien vrouwen in
een lange rij aan tafel schuiven staat er een gezelschap van 25
mannen langs de kant. Kunstenaars, be-kenden en hier en daar een
zenuw-achtige gelukszoeker. Terwijl de mannen aarzelend naar voren
lopen schenken de vrouwen joelend champagne in. Ook Johan staat
langzaam op, twijfelt even en gaat dan zitten, schuin teeenover Anna.

Argentijnse combineert performances met eten

‘Gastarbeider Dating’ is nog te zien tot 16 maart en geopend van
woensdag t/m zaterdag (van 16.00 uur tot 20.00 uur). Vandaag begint
‘Nostalgia and Chaos’, een expositie met films, performances en eten,
samengesteld door de Argentijnse kunstenaar Airnee Zito Lema. Meer
informatie op: http://www.mediamatic.net

(30)

Katja Sokolova 169cm 55kg – Russia
Mediamatic.iief/Gastarbeider/Datirig week 5:26 jan…3 feb fo8
PostCS, M&mn

‘Onze identiteit wordt gereduceerd tot slaafse vriendin, of crimineel
op zoek naar papieren. Daar wilden we iets mee doen’, verklaren de
twee in Nederland verblijvende Russische kunstenaressen.
Irina (35)

Irina Birger 173cm 65kg – Russia/Israe
Mediamaftc.net/Gastarbeider/Dating week 5: 26 jan…3 feb to8 PostCS,
Mam

Er werden tien vrouwen opgetrommeld voor een zogenaamde speeddate.

trouw_gastarbeider